Osoby starsze[1] plasują się dopiero na czwartym miejscu, jeśli chodzi o dostęp do wybranych świadczeń usług medycznych, natomiast co 20 osoba spotkała się z sytuacją, że jej, bądź jej krewnemu odmówiono leczenia ze względu na wiek – wynika z badania przeprowadzonego przez TNS OBOP. Problemy polskich seniorów nie mogą pozostać niezauważone, dlatego pod patronatem Ministerstwa Zdrowia ruszyła Kampania „Rozmowy o czasie”, mająca na celu zwrócenie uwagi społeczeństwa na standardy leczenia osób starszych chorych na nowotwory układu krwiotwórczego.
Nowotwory układu krwiotwórczego, do których zaliczamy m.in. zespół mielodysplastyczny (MDS), przebiegłą białaczkę szpikową (PBS), szpiczaka mnogiego oraz chłoniaki, stanowią ok. 10% wszystkich nowotworów. Choroby te mogą dotknąć każdego bez względu na wiek i płeć. Jednak statystyki pokazują, że bardziej podatne na nowotwory układu krwiotwórczego są osoby starsze, gdyż przeszło 60% przypadków zachorowań rozpoznaje się u osób po 60 roku życia[2] i to one mają największe problemy z dostępem do leczenia.
Leczenie osób starszych jest specyficzne, gdyż pacjentowi często towarzyszy wiele rożnych schorzeń jednocześnie. Często początkowe objawy choroby nowotworowej układu krwiotwórczego, takie jak: osłabienie organizmu, bóle głowy, gorączka
mylone są z innymi objawami chorób wieku starczego.
Natomiast objawy szpiczaka mnogiego związane z bólami kości rozpoznawane są jako choroby reumatyczne czy jako objawy rozwijającej się osteoporozy. Nieprawidłowa diagnoza tego nowotworu powoduje, że choroba przez dłuższy czas może spokojnie
i niezauważalnie rozwijać się w organizmie. Dlatego tak ważna jest wczesna i trafna diagnostyka. Istotne jest również zwrócenie uwagi na potrzeby i wymagania dotyczące leczenia osób starszych, bo ma to wpływ na ich zdrowie, dobre samopoczucie oraz jakość życia. Niestety, zdarzają się przypadki, nie tylko błędnych diagnoz, ale również dyskryminacji w dostępie do leczenia pacjentów ze względu na ich wiek. Z taką sytuacją spotkało się ok. 5% respondentów biorących udział w badaniu. W większości tych przypadków (86%) powodem odmowy był właśnie zaawansowany wiek pacjenta.[3]
Zdarza się, że z powodu ograniczeń w dostępie do nowoczesnych metod leczenia, osoby starsze leczone są preparatami, które w ich przypadku nie są skuteczne, a leczenie chorego nieoptymalnym dla niego lekiem z góry skazane jest na niepowodzenie.
„Warto zaznaczyć, że starzenie się jest indywidualnym procesem, dlatego wiek chorego nie powinien być głównym kryterium umożliwiającym dostęp do nowoczesnych terapii, bo nie on decyduje o skuteczności i możliwości leczenia. W takim wypadku powinno się brać pod uwagę wiek fizjologiczny pacjenta” − podkreśla prof. Wiesław Jędrzejczak, Krajowy Konsultant ds. Hematologii.
Współczesna medycyna daje pacjentom coraz więcej możliwości na wydłużenie
i poprawę jakości życia bez progresji choroby. Nieustannie trwają badania nad nowymi opcjami terapeutycznymi, które sprawiają, że nowotwór staje się chorobą przewlekłą,
z którą można normalnie żyć. Jedną z szans dla pacjentów na najnowocześniejsze opcje terapeutyczne są badania kliniczne. Niestety osoby starsze, ze względu na swój wiek nie są kwalifikowane do tych badań na takich samych prawach co osoby młodsze. Wyłączenie z badań klinicznych osób po 60. roku życia, nie tylko nie daje szans pacjentom równego dostępu do najnowocześniejszych metod leczenia, ale również oznacza, że efekty uzyskane podczas badań, nie obejmują osób w tej kategorii wiekowej. Zatem późniejsze leczenie pacjentów tymi preparatami nie będzie w pełni zbadane.
„Starzenie się polskiej populacji jest nieuniknione, jednak niezmiernie ważne jest, by odbywało się ono w sposób godny oraz zdrowy. Niezmiernie ważne jest budowanie świadomości i pokazywanie możliwości, jakie daje współczesna medycyna” − mówi
prof. Barbara Bień, Vice przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego.
Z myślą o osobach starszych zainicjowano kampanię „Rozmowy o czasie”, której celem jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na sytuację osób starszych chorych onkologicznie
w naszym kraju, zarówno w aspekcie zdrowotnym, jak i społecznym. Ambasadorami Kampanii zostali Pani Teresa Lipowska oraz Pan Witold Pyrkosz. Do włączenia się
w dyskusję zostali zaproszeni przedstawiciele służby zdrowia, instytucji społecznych oraz organizacji pacjentów. „Kampania ‘Rozmowy o czasie’ wychodzi naprzeciw potrzebom społecznym związanym ze zmianami demograficznymi i wciąż wzrastającym odsetkiem zachorowań na nowotwory u osób starszych. Poprzez kampanię chcemy wpłynąć na poprawę sytuacji osób starszych chorych onkologicznie w naszym kraju, uświadomić społeczeństwu, że każdy ma prawo do właściwego leczenia bez względu na wiek” – podkreśla dr Janusz Meder z Polskiej Unii Onkologii, Partner Główny Kampanii.
30 czerwca 2011 r. w Warszawie odbyło się śniadanie prasowe inaugurujące kampanię „Rozmowy o czasie”, zorganizowaną przez Polską Unię Onkologii oraz firmę Celgene.
W spotkaniu udział wzięli m.in.: Janusz Meder – Prezes Polskiej Unii Onkologii, prof. dr hab. n. med. Wiesław Jędrzejczak – Krajowy Konsultant ds. Hematologii, prof. dr hab. n. med. Barbara Bień – Wiceprzewodnicząca Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, Jacek Gugulski – Prezes Stowarzyszenia Chorych na Przewlekłą Białaczkę Szpikową oraz Prezes Polskiej Koalicji Organizacji Pacjentów Onkologicznych, Hanna Nowakowska – Prezes Forum 50+, Krzysztof Kałucki – przedstawiciel TNS OBOP oraz Wojciech Matusewicz – Prezes AOTM. W spotkaniu uczestniczyli również eksperci, przedstawiciele organizacji pacjentów oraz media.
Kampania przewiduje 4 śniadania prasowe, z których każde poświęcone będzie innej jednostce chorobowej i innemu zagadnieniu społecznemu dotyczącemu seniorów.
W ramach Kampanii również odbywać się będzie konkurs dla dziennikarzy pt. „Sowa onkologiczna”, którego celem jest promowanie, rozpowszechnienie i popularyzacja wśród dziennikarzy, a także poprzez media, wśród społeczeństwa, informacji na temat sytuacji osób starszych chorych na nowotwory w Polsce. Ideą konkursu jest wyłonienie i nagrodzenie dziennikarza, który przygotował i opublikował najbardziej rzetelny materiał na ww. temat.
[1] Za osobę starszą w Polsce, według badania TNS OBOP przeprowadzonego na potrzeby kampanii 17-21 kwietnia 2011 r. na próbie 1002 osób. uważa się osobę po 60 roku życia.
[2] Wyniki na podstawie raportu danych Centrum Onkologii z 2008 r.
[3] Wyniki badań TNS OBOP przeprowadzonych na potrzeby kampanii 17-21 kwietnia 2011 r. na próbie 1002 osób.
